Ankara Ulus’ta Opera Meydanında Karyağdı Hatun (kimileri Karyağdı Sultan olarak da anar) türbesi var. Kadın evliyalardan kabul edilir ve ziyaretçisi boldur. Onunla ilgili efsaneyi bilmiyordum. Geçen cuma günü CerModern’in kütüphanesinde incelediğim A. Ülker Erke’nin Anadolu’nun efsanelerini minyatür sanatıyla canlandırdığı eserlerinin olduğu kitapta öğrendim. Çok içime işledi, zira hamilelik ve doğum süreci bir kadını özgün, tarifi zor inişli, çıkışlı içsel ve bedensel yolculuklara sürüklüyor ve o süreçte her kadın kendi küçük efsanesini tecrübe ediyor. Karyağdı Hatun’un 18. yy da yaşamış ve hakkında çok az şey biliniyor. Şu efsane dışında;
“Karyağdı Hatun Ankara’nın en güzel kızlarından biriymiş. Vakti gelince al duvak takınıp varmış sevdiği Ankara efesine. Bir süre sonra gelin hanım hamile kalmış. Aş ermek kadın töresine haktır, helaldir. Bizim gelin de aşerir aşerir ama, öyle bir şeye aşerir ki bulup buluşturmak mümkün değil. Zira taze gelinin canı Ağustos ayında kar istemektedir. Onunla birlikte kocası da çaresiz kalmıştır. Elinden bir gelen olsa esirgemeyecektir taze gelinden. Ama ne çare, yaz günü kar bulmak ne mümkün. Herkesin mışıl mışıl uyuduğu bir gece bahçeye çıkıp hem ağlamış hem de duaya durmuş kadıncağız: ‘Allah’ım, her şey senin elinde! Sen ol deyince, gözyüzünden kar da yağar nur da! Lapa lapa kar ver Allah’ım’ diye yakarmış. Yaz günü Ağustos ayında lapa lapa kar yağmaya başlamış Ankara’ya. Kar yağmış, gelin yemiş, ta gün ağarıncaya değin. Ertesi gün hastalanmış ve bu dünyadan göçmüş. Karyağdı Hatun adıyla evliyalar arasına katılmış.”(A. Ülker Erke- Minyatürlerle Anadolu’dan Efsaneler)… (YouTube’da Leyla Demiriş’in seslendirdiği Karyağdı Hatun Operasından muhteşem bir parça da dinlemek mümkün…)
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=fIZYgRmxdOo&w=560&h=315]